خوابیدن بخش مهمی از زندگی و برای حفظ عملکرد وسلامتی افراد حیاتی است.یک انسان بالغ برای برخورداری ازظرفیت عملکردی مناسب درطول روز،به ٨الی ٩ساعت خواب درطول شب باحداقل دوره های قطع شبانه نیازدارد.چرخه خواب وبیداری یکی ازچرخه های زیستی است که توسط عملکرد فیزیولوژیک بدن،درروشنایی وتاریکی،فعالیتهای کاری،تفریحی و…تحت تأثیرقرارمیگیرد.
ساعت بیولوژیک انسان نقش مهمی را دراین چرخه بازی می کند.(لیما و همکاران ،۲۰۰۲) با این وجود بسیاری از افراد خصوصا کودکان خواب نامنظمی دارند.مشخص شده است که درحدود۴۵ درصدازافراد١٨تا ۶۴ساله دارای اختلال خواب به صورت خواب آلودگی شدید درطول روز هستند .عدم خواب کافی در برخی از فصول سال مانند فصل بهار ، اوایل پاییز و زمستان ، ایام روزه داری و هنگام امتحانات به شکل قابل توجهی افزایش مییابد.
پژوهشهای ایاس و همکاران ،۲۰۰۳،لپروت و همکاران ،۲۰۰۳ و لرهارت، ۲۰۰۰،نشان داده است که محرومیت ازخواب باعث کاهش توانایی حداکثری سطح فعالیت افراد، ضعف در عملکرد سیستم ایمنی،هیپوتالاموس،هیپوفیزوآدرنال درطی روزهای بعد از محرومیت،افزایش فشارخون،کاهش سطح تحمل گلوکز وافزایش خطرحوادث قلبی- عروقی می گردد.
همچنین تحقیقات دانشگاه هاروارد، ۲۰۰۶، نشان میدهد که میزان مرگ و میر افراد کم خواب ۱٫۷ برابر و مرگ و میر ناشی از بیماریهای قلبی- عروقی در افراد بدخواب دو برابر دیگران است.
خواب نقش مهمی در هوشیاری و حافظه دارد . اسکن با روش P.E.T نشان دادها که انتقال اطلاعات از حافظه ی کوتاه مدت در هیپوکامپ به حافظه بلند مدت تر در کورتکس مغز، در یکی از مراحل خواب به نام R.E.M. انجام میشود. آزمایشهای کارنی و همکارانش،۱۹۹۴، نیز نشان میدهد که اگر فردی را از خواب R.E.M. محروم کنند، نمیتواند آموختههای روز قبل خود را به خاطر آورد. به همین جهت، هر اطلاعاتی را که فرد در طول روز به حافظه خود بسپارد، شبها هنگام خواب تثبیت میشود و فردا بهتر فهمیده میشود و به یاد میآید.تحقیقات دکتر شوارتز از دانشگاه ژنو نیز نشان داد یک دوره خواب پس از به دست آوردن یک تجربهی جدید میتواند تأثیرات یادگیری را تسهیل کند واین بهبودی ناشی از تغییر در عملکرد مناطقی از مغز است که به یادگیری مربوط است.. باید توجه داشت که بهترین وقت خواب چند ساعت قبل از نیمهشب (زمان آغاز ترشح هورمون ملاتونین ) است .